Toomas Hendrik Ilves, były prezydent Estonii, został odznaczony Medalem Kuriera z Warszawy

Otwierając uroczystość dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego Jan Ołdakowski przypomniał, że Medalem Kuriera z Warszawy honorowane są osoby, których misja jest tożsama z misją Jana Nowaka-Jeziorańskiego. "Osoby niestrudzenie pracujące na rzecz poszerzenia granic wolnego świata, wzmacniania więzi euroatlantyckich, utwierdzania wartości, dzięki którym mogą istnieć i prosperować wolne, demokratyczne narody Europy Środkowo-Wschodniej" - wyjaśnił.

Jak ocenił, wojna w Ukrainie pokazała, jak wielką rolę odgrywa wysiłek i wzajemne wspieranie się narodów. "Misja Kuriera z Warszawy zakończyła się sukcesem, dlatego wierzę głęboko, że w przyszłości Ukraina zwycięży, a wolne narody tej części świata nigdy nie będą zagrożone wojną" - zaznaczył.

Medal Kuriera z Warszawy otrzymał były prezydent Estonii Toomas Hendrik Ilves.

Podczas swojego wystąpienia Ilves podkreślił, że, kiedy objął urząd prezydenta, a nawet wcześniej, kiedy po raz pierwszy został ministrem spraw zagranicznych Estonii, pomyślał, że Polska musi być tym krajem, który będzie blisko związany z Estonią.

"Mówiąc metaforycznie, Polska to jest jedyny, wielki kraj europejski, który, równie dobrze jak i my - Estończycy, rozumie termin masowe deportacje. Czyli bierze po uwagę horror tego, co było naszym doświadczaniem za czasów ZSRS, wcześniej za czasów Imperium Rosyjskiego" - wyjaśnił. Przypomniał, że takiego doświadczenia nie mają Niemcy i Francja, których prezydenci nieraz byli skłonni w ostatnich latach szukać prozumienia z Rosją za wszelką cenę.

Podkreślił, że Polska nigdy nie powinna być ignorowana. "To przecież wielki kraj w Europie, dlatego też musi mieć prawo wypowiadać się, również wtedy, kiedy inni zachęcają do ignorowania tego, co Polska ma do powiedzenia" - dodał,

"Teraz w Ameryce jest debata o pomocy dla Ukrainy. Przed nami Amerykanami stoi ten sam wybór jak w latach 30" - powiedział Daniel Fried, sowietolog, dyplomata, ubiegłoroczny, pierwszy laureat Medalu Kuriera z Warszawy. "Wtedy wycofaliśmy się z (zapewnienia) bezpieczeństwa w Europie i doprowadziliśmy Europę i Polskę i Estonię do katastrofy" - przypomniał. "Musimy pamiętać Jana Nowaka-Jeziorańskiego nie tylko jako postać historyczną ale jako proroka i przyjaciela wolności" - podkreślił.

"Twoja praca nie jest zakończona" – zwrócił się do Ilvesa. "Walka twoja, moja, jest musi być kontynuowana. Musimy wszystko robić, abyśmy my, na Zachodzie, postępowali według naszych wartości i zasad, a nie według naszych obaw" - podsumował Daniel Fried.

Toomas Hendrik Ilves urodził się 26 grudnia 1953 r. w Sztokholmie, w rodzinie estońskich uchodźców spod sowieckiego reżimu. Ukończył studia z zakresu psychologii na Columbia University i University of Pennsylvania. W latach 80. pracował jako dziennikarz Radia Wolna Europa. Po odzyskaniu niepodległości przez Estonię był ambasadorem w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Meksyku. W latach 2006 został prezydentem Estonii i piastował ten urząd przez dwie kadencje do 2016 roku. W 2014 r. został odznaczony Orderem Orła Białego.

Wyboru dokonała kapituła nagrody, w której zasiadają: Daniel Fried, historycy Adolf Juzwenko i Łukasz Kamiński, poseł Paweł Kowal – współtwórca Muzeum Powstania Warszawskiego, Jerzy Koźmiński – były ambasador RP w Stanach Zjednoczonych, Ewa Ośniecka-Tamecka – wicerektor Kolegium Europejskiego w Natolinie, Wioletta Paprocka-Ślusarska – dyrektor Gabinetu Prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego, członkini Rady Muzeum Powstania Warszawskiego oraz Leszek Żukowski – dawny żołnierz Szarych Szeregów i AK, uczestnik Powstania Warszawskiego, były prezes Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.

Medal Kuriera z Warszawy ma upamiętniać Jana Nowaka-Jeziorańskiego – legendarnego kuriera i emisariusza Komendy Głównej AK oraz rządu RP na uchodźstwie. Odznaczenie jest przyznawane osobom, instytucjom lub organizacjom, które kierują się tymi samymi, co Nowak-Jeziorański zasadami i wartościami i realizują je w życiu publicznym. W Polsce, ale przede wszystkim na arenie międzynarodowej. Medal Kuriera z Warszawy jest wyróżnieniem za zasługi w umacnianiu więzi Polski z Zachodem, utrzymywanie dobrych stosunków euroatlantyckich, upowszechnianie idei i postaw bliskich Powstańcom Warszawskim, takich jak: dążenie do wolności i niepodległości oraz budowanie wspólnoty i demokracji. To wyróżnienie ma też honorować tych, którzy przypominają aktywnie o walce Polaków w II wojnie światowej i naszym wkładzie w tworzenie świata wartości Zachodu.

Jan Nowak-Jeziorański, a właściwie Zdzisław Jeziorański (1914-2005) w latach 1943-45 pod pseudonimem Jan Nowak był kurierem i emisariuszem, przekazującym wiadomości między Polskim Państwem Podziemnym a Rządem RP na Uchodźstwie. Po wojnie pozostał na Zachodzie, gdzie pracował jako szef sekcji polskiej w radiu BBC, a następnie był wieloletnim dyrektorem Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Po odejściu z Radia Wolna Europa w 1976 roku przez dwie dekady współpracował z Kongresem Polonii Amerykańskiej. Jest kawalerem Orderu Orła Białego – najstarszego i najwyższego odznaczenia państwowego Rzeczypospolitej Polskiej. (PAP)

Autorka: Aleksandra Kiełczykowska